LES CROIX DE L'YSER

  • Andere titel(s): DE KRUISEN VAN DE IJSER
  • Genre: Feature film
  • Jaar: 1928
  • Beschrijving: De film wordt ingeleid met een titelbord : "Westfront 1914-1918 in 5 aktes". De regisseurs Gaston Schoukens en Paul Flon maken duidelijk dat de film toegewijd is aan de Moeders (met hoofdletter), aan diegenen wiens zonen gevallen zijn in de treurige vlaktes van Vlaanderen. Het verhaal situeert zich in een kleine stad in het Noorden van Frankrijk. Een oudere, burgerlijke vrouw met witte haren dekt de tafel. Haar man vervoegt haar, alsook een dienstmeid die bloemen op de tafel zet. In de grote tuin bij het huis speelt een meisje, Suzette. Ze wordt aangesproken door de oudere vrouw en roept 'allen' aan tafel. Daarop roept Suzette haar mama (Lucie) en papa (Pierre) die innig aan het kussen zijn. Ook nonkel Jan wordt geroepen door Suzette. Suzette en haar geliefde nonkel spelen in de tuin. Alle leden van de familie zitten rond de tafel, de oudere vrouw -de grootmoeder van Suzette- is blij. Er heerst een aangename, blijmoedige familiesfeer rond de tafel. De grootvader neemt het woord en verwijst in een toespraak naar de vijfde huwelijksverjaardag van Lucie en Pierre. Het familietafereel wordt onderbroken door beelden van tromgeroffel, klokkengelui en een paar rennende mannen. Hierop volgen reactieshots van de familieleden. Jean luistert aandachtig en roept uit : "Hoort. Dat is de alarmklok". Jean gaat weg van tafel en een man komt het huis binnengelopen en kondigt de mobilisatie aan. De moeder en Lucie schrikken. Mannen troepen bij elkaar voor een affiche die de algemene mobilisatie aankondigt. Jean komt terug in huis en toont zich enthousiast. Volgens hem kunnen de Fransen nu eens tonen wie ze zijn. Er volgen reactieshots van alle familieleden. De moeder is bezorgd, de zonen enthousiast, vrouw Lucie toont zich bang. Het Frans verzet vormt zich en het vaderland wordt de enige geliefde. Er volgt een stoet van mensen die met de wapperende Franse vlag en de Marseillaise zingende, het verzet toejuichen. Zowel in de straat als in het huis wordt de Marseillaise gezongen. Ook de kleine Suzette zingt, tot ontroering van de grootvader. Tegenover het zingend enthousiasme van de mannen en Suzette uiten grootmoeder en moeder hun bezorgdheid. De grootmoeder verwijst naar de trieste herinneringen aan de oorlog van 1870 : vernieling van de steden, kinderen zonder brood en moeders die wenen. Soldaten rukken op naar de grens. Jean en Pierre zijn ook van de partij. Ze zingen en fluiten. Vervolgens rusten ze uit, drinken en roken en zoeken plots dekking voor vliegtuigen. Terwijl de mannen opgeroepen zijn voor de oorlog, maaien de zusters Franciscanessen het koren. Op het slagveld wordt gevochten, gevlucht en achtervolgd. Kogels uit geweren, mitrailletes en kanonnen verwonden en doden soldaten. Speciale aandacht gaat naar de soldaat verantwoordelijk voor het trompetgeschal. Hij wordt getroffen en valt neer op de grond. Uit zijn mond vloeit bloed. Hij probeert nog te spelen op zijn trompet. De uit de handen gevallen trompet krijgt een bijzondere aandacht. Maanden van vermoeiende gevechten gaan voorbij. De soldaten klampen zich vast aan de Yser. Mannen houden de wacht in een vernield huis. Soldaten komen en gaan. Er volgt een ontmoeting en omhelzing tussen de twee broers. De jongste broer Jean komt, tenauwernood aan de dood ontsnapt en uitgeput, in de ruimte waar broer Pierre zit. Jean brengt verslag uit over het front, over de doden en de gruwel van de oorlog. Pierre brengt zijn broer te drinken en maant hem aan te rusten. Pierre, op zijn beurt, gaat schrijven. Zijn schrijven wordt onderbroken door de korporaal die hem opdraagt de wacht op te trekken en het huis van de veerman, op de andere, vijandelijke oever van de Yser gelegen, op te blazen. Ondertussen liggen andere soldaten uitgeput te rusten of te slapen. Terwijl Pierre zijn opdracht te horen krijgt, is diens broer Jean wakker geworden en heeft hij de boodschap aan zijn oudere broer gehoord. Vooraleer Pierre vertrekt -hij wil nog zijn brief schrijven naar zijn vrouw-, trekt Jean al naar de andere oever om de missie uit te voeren. Hij raakt gewond, sleept zich door het slijk. Broer Pierre is ook op de andere oever beland om het huis van de veerman op te blazen. Plots ziet hij zijn jongere broer gekwetst liggen in het slijk. Hij neemt hem in zijn armen en vraagt hem waarom hij in zijn plaats naar de andere kant van de Yser getrokken is. Jean antwoordt hem dat Suzette haar vader niet mag verliezen. Pierre omhelst zijn jongere broer en trekt hem mee om terug te keren naar het eigen kamp. De oorlog woedt hevig in en uit de loopgraven. Kanonnengeweld. Soldaten sneuvelen of raken gewond. Mariniers komen de Belgen helpen die zich vastklampen aan hun geboortegrond. Bajonetten worden op de geweren vastgemaakt. Een soldaat valt en roept om zijn moeder. Het verhaal brengt ons naar het ziekenhuis in Saint-Georges. Zusters verzorgen de gewonde soldaten. Eén zwaargewonde soldaat is Jean. Hij vraagt om een brief te mogen schrijven. De verpleegster raadt het hem af, maar hij dringt aan. De ouders van Jean en Pierre en de vrouw van Pierre ontvangen in hun huis twee brieven. De eerste brief is voor Lucie van Pierre. In de brief aan zijn vrouw vertelt Pierre dat hij en zijn broer gelegerd zijn in een post aan het uiteinde van de Yser en dat ze het allebei in de gegeven omstandigheden goed stellen. De tweede brief is voor de ouders en is afkomstig van Jean die gehospitaliseerd is in Saint-Georges maar die zijn ouders ook geruststelt dat hij zeer spoedig hersteld zal zijn. Niettegenstaande de geruststellende brief is de moeder ongerust en heeft ze een voorgevoel dat haar jongste zoon niet de volledige waarheid schrijft. Ze dringt er bij haar man op aan om naar Saint-Georges te gaan en haar zoon Jean te zien. Vader en moeder trekken te voet naar Saint-Georges. Een lange, vermoeiende tocht. In het zwarte gekleed trekken ze door een landschap zonder mensen. Een man met paard en kar komt op de weg voorbij. De moeder vraagt of ze mee mogen rijden op de kar tot in Saint-Georges. De man zegt dat het niet kan en bovendien verboden is. De moeder verduidelijkt haar situatie, nl. dat ze een oude moeder is die haar zoon wil gaan opzoeken in het ziekenhuis. Hoewel de man niet naar Saint-Georges rijdt, kunnen moeder en vader toch een aantal kilometers mee rijden. Genaderd tot bij Saint-Georges stappen moeder en vader van de kar. Ze moeten nog te voet verder. Tijdens hun wandeling zien ze een gesneuvelde begraven worden. Beide ouders hebben een naar voorgevoel, maar ze vertellen het niet aan elkaar. Ze stappen tot aan de toegangspoort van het ziekenhuis en vragen naar hun zoon : soldaat Bouchard. De verpleegster brengt hen tot aan het ziekbed van hun zoon. Het is niet Jean, die er ligt, maar wel hun oudste zoon Pierre. De ongeruste moeder vraagt naar haar jongste zoon. Pierre vertelt haar dat hij drie dagen geleden bezweken is aan zijn verwondingen en nu begraven wordt. Hij stelt duidelijk dat z'n jongere broer gestorven is als een held en in een eindrepliek spreekt hij zich uit tegen de oorlog. Waartoe dient zo'n oorlog ?
  • Trefwoorden: EFG1914 / World War I / Women and war / Patriotism / World War, 1914-1918 -- Motion pictures and the war / War and families / Première Guerre mondiale / Eerste Wereldoorlog / relèves de la garde / aflossingen van de wacht / antimilitarisme / antimilitarisme / baïonnettes / bajonetten / bombes / bommen / fleurs / bloemen / front / front / blessés / gekwetsten / morts à la guerre / gesneuvelden / combats / gevechten / incidents de frontières / grensincidenten / familles / families / reconstitutions historiques / historische reconstructies / idéalisme / idealisme / camps / kampen / crucifix / kruisbeelden / force terrestre / landmacht / tranchées / loopgraven / manoeuvres militaires / militaire manoeuvres / hôpitaux militaires / militaire ziekenhuizen / musique militaire / militaire muziek / mitrailleuses / mitrailleurs / maternité / moederschap / sacrifices / offers / explosions / ontploffingen / guerres / oorlogen / invalides de guerre / oorlogsinvaliden / crimes de guerre / oorlogsmisdaden / victimes de guerres / oorlogsslachtoffers / préparatifs de guerre / oorlogsvoorbereidingen / piano / piano / rivières / rivieren / jardins / tuinen / hôpitaux / ziekenhuizen / chant / zang / front de l'Ouest / Westfront / retrouvailles / weerzien / eau / water / chansons populaires / volksliederen / Résistance / verzet / 1918 / 1918 / cormorans / aalscholvers / Abakanowiecz, Magdalena / Abakanowiecz, Magdalena / Europe / Europa / Belgique / België / France / Frankrijk / Saint-Georges / Saint-Georges / Yser / Ijzer
  • Provider: Cinémathèque Royale de Belgique
  • Rechten: In Copyright / BELFILM
  • Director: SCHOUKENS, GASTONFLON, PAUL
  • Sound: Without sound
  • Language: fr